استان های ارمنستان

کشور ارمنستان ازیازده استان تشکیل شده است، استان به زبان ارمنی "مرز" می باشد و برخی می گویند که این کلمه از پارسی میانه در زبان ارمنی وام گرفته شده است.از این 11 مرز 10تای آنها استان هستند، ایروان هم به تنهایی یک مرز به حساب می آید.
	۱. آراگاتسوتن منطقه آراگاسوتن کوه زیبای آراگاس و کوهپایه خوش منظره آن را در بر گرفته است. کوه آراگاس، چهار قله اش، بلندترین کوه ارمنستان است. حاشیه های این کوه با کلیساهای دیوار نگاری شده قدیمی در ماستارا، تالین، آروچ وهمچنین قلعه های با شکوه ودژهای تاسخیرناپذیر وبرخی مراکز علمی مشهور بسیار، چشم نواز شده است.
	۲. آرارات چشم انداز شگفت انگیز کوه آرارات، ارتفاع دست نیافتنی و ژرفای عمیقش تاثیر بسیار زیادی بر ارامنه داشته است وجزئی از مراسم واسطوره شناسی این کشور شده است. این منطقه سرشار از بناهای معماری تاریخی شگفت انگیز وخرابه های باستان شناسی است. منطقه حفاظت شده خسرو در قسمت شرقی این ناحیه و در حوزه رودخانه های آزاد و وِدی قرار دارد.
	۳. آرماویر دشت آرماویر در میان چهار قله کوه آراگاس وآرارات قرار دارد. از آن می شود به عنوان یک باغستان عظیم ارمنی یاد کرد. در حدود تقریبا بیست دقیقه رانندگی از ایروان ، مرکز مذهبی ارمنستان یعنی اجمیاسین مقدس وکلیسای مادر قدیمی ترین قوم مسیحی درجهان، قرار دارند.
	۴. گغارکونیک گقارکونیک در شرق ارمنستان ودر کوه آژداهاک در دره مارسیک ودر ارتفاع ۳۵۹۸ متری قرار دارد. بسیاری از نیاکان ساکنین منطقه گاوار درس۱۸۳۰ از شهر بایازت واقع در ارمنستان غربی به این ناحیه آمدند و در منطقه تاریخی گاواراوان دهکده ای بنا کردند، که بایازت جدید نام گرفت.
	۵. کوتایک استان کوتایک درقسمت شمالی ایروان واقع است که مرکز اداری آن در هرازدان قرار دارد. یک سوم این استان پر از جنگل است. رودخانۀ هرازدان نیز در این منطقه خیلی معروف است.
	۶ .لوری لوری (در قدیم به نام گوگارک شهرت داشت) شمالی ترین قسمت ارمنستان است، که در آن رشته کوههای با شکوه قفقاز با ماز رودخانه هایی که از میان جنگل می گذرند برخورد می کنند. آب وهوای این منطقه معتدل وتا حدودی شرجی است، زیرا کوههای پامپاک لوری این ناحیه را از هجوم هوای سرد از سمت شمال حفاظت می کنند. صومعه های ساناهین، هاقپات وکوبِر و همچنین کلیسای اُزون در این منطقه قرار دارند.
	۷. شیراک استان شیراک در قسمت شمال غربی ارمنستان قرار دارد. شهر گیومری، که از نظر تعداد جمعیت شهر دوم ارمنستان محسوب می شود در این استان قرار دارد. آب وهوای شیراک بسیار شدید است. ارتفاع بلندی دارد وبه همین دلیل زمستان آن طولانی است. واما در فصلهای گرم ، چشم انداز قله های همیشه پوشیده از برف، مناظر باورنکردنی زیبائی از چمنزارها وگلها به چشم می خورد.
	۸. سیونیک استان سیونیک که به زانگزور معروف است، بزرگترین استان ارمنستان است (با مساحت ۴۵۰۶ کیلومتر مربع). آن شامل شهرهای قاپان، گریس، سیسیان ومقری (شهر مرزی در جوار ایران) است.
	۹.تاووش مرکز استان تاووش شهر ایجوان است. نام پیشین این شهر کاروانسرا بود که نامی است پارسی. ایجِوان هم واژه‌ای ارمنی به همان معنی کاروانسرا و ترجمه آن است. همه سامانی که بخشی از این استان است در روزگاران پیشین بخشی از استان اتونی (اوتیک) پادشاهی اورارتو بود. استان اتونی در سده نهم پیش از زایش مسیح تشکیل شده بود.منطقه معروف دلیجان که در این استان قرار دارد در روزگاران گذشته نخچیرگاه پادشاهان بود و مناطقی از این استان بعدها بخشی از استان گوگارک بشمار آمدند. استان تاووش سازه‌های باستانی نام آوری ندارد.
	۱۰. وایوتس زور وایوس زور مجموعه چشمگیری از دریاچه های کوچک ، گردنه های باریک ، تاکستان های سرسبز ، شیب های ناهموار، چراگاه های روستاو رودخانه های خروشان است. با گذر رودخانه های یقگیا و آرپا از این منطقه، وایوس زور مکانی مناسب برای صید قزل آلا، تورهای طبیعی، تاریخی وشکار کردن است
	۱۱. ایروان پایتخت ارمنستان شهر ایروان است که بیش از یک سوم کل جمعیت کشور را تشکیل می دهد. از دیگر شهر های مهم ارمنستان شهر گیومری (لنیناکان)، آبویان، آخوریان، آنادزور (کیروواکان)، آماسیا، مارالیک، آپاران، تساخکاهوویت، آرتاشات آشتاراک، اجمیادزین، قاپان، گوریس، گوگارک، اوکتمبریان، هرازدان، ایجوان، مارتونی، ماسیس، الاوردی، وادنیس و کامو را می توان نام برد.